کاربرد واژه "بلند" و "دراز" در نام پستانداران

کاربرد واژه "بلند" و "دراز" در نام پستانداران

Translation of “Long” in nomenclature of mammals

 

همان طور که می‌دانید در نام انگلیسی برخی از گونه‌های پرندگان، واژه Long به کار رفته است که در نام  فارسی آنها، گاهی واژه "دراز" و گاهی واژه "بلند" به کار می‌رود.

 

نیاز به یادآوری است که واژه "دراز" به نازک و کشیده بودن افقی یا غیرعمودی اشاره دارد، در حالی‌که، واژه "بلند" به ویژگی ارتفاع و بلندی یک چیز که معمولا به صورت عمودی روی خود استوار است، اشاره دارد.

 

بررسی نام رسمی پستانداران نشان می‌دهد که واژه "دراز" معمولا برای "پوزه" (مانند خفاش پوزه‌دراز)، "انگشت" (مانند خفاش میوتیس انگشت‌دراز) و "دم" (مانند موش دم‌دراز، حشره‌خوار دم‌دراز) به کار می‌رود.

در نام پستانداران، واژۀ "دراز" برای "ناخن" نیز به کار می‌رود مانند سنجاب زمینی ناخن‌دراز،

ولی واژه "بلند" معمولا برای "گوش‌ها" (مانند خارپشت گوش‌بلند و خفاش گوش‌بلند کوهستانی) و "بال" (مانند خفاش بال‌بلند) به کار می‌رود.

همچنین برای "پاها" که بدن روی ویژگی عمودی بودن آن استوار می‌شود، در صورت نیاز، مانند پرندگان واژۀ "بلند" به کار می‌رود ولی برای "دست‌ها"، گاهی با عنوان پاهای جلویی بیان می‌شود. در هر صورت، به طور دقیق نمی‌توان گفت چون بستگی به اندازه آن و نوع راه‌رفتن و شیوه نگه‌داشتن آن می‌توان از هر دو واژۀ "بلند" و "دراز" استفاده کرد.

بنابر این، بهتر است که این موضوع در نام‌گذاری گونه‌های پستانداران مورد دقت قرار گیرد.

 

*****

 

ویرایش نام فارسی موش دم بلند به موش دم دراز

ویرایش نام فارسی موش دم بلند به موش دم دراز

Persian Name of Long-tailed Nesokia

 

یکی از گونه‌های پستانداران ایران "موش دم‌بلند" نام دارد که در سال 1400 در ایران به ثبت رسیده است.

با توجه به نام انگلیسی این گونه که در آن واژۀ long به کار رفته است، در زبان فارسی دو واژۀ دراز و بلند امکان گزینش را داشتند. پس از بررسی‌های دقیق‌تر، با توجه به اینکه واژۀ بلند عمدتا در معنی ارتفاع به کار می‌رود و واژۀ دراز معمولا در معنی غیرارتفاع است، ازین پس در نام فارسی این گونه، به جای واژۀ "بلند"، واژۀ "دراز" به کار خواهد رفت.

بر این اساس، نام ویرایش یافته این گونه به شکل زیر به کار خواهد رفت:

"موش دم‌دراز"

Nesokia bunnii 

Long-tailed Nesokia

 

*****

توضیح نام فارسی برای موش کشتزار اورال

توضیح نام فارسی برای موش کشتزار اورال

Persian name of Ural Field Mice

 

یکی از گونه‌های سردۀ موش‌های کشتزار (Apodemus)، موش کشتزار اورال  (Apodemus uralensis) است. این در حالی است که در برخی منابع با نام موش کشتزار آرال آمده است. باید یادآور شد این دو واژه گرچه ظاهر مشابهی دارند اما به راستی دو منطقه جغرافیایی کاملا متفاوتی هستند. آرال منستب به دریاچه آرال واقع در مرز ازبکستان و قزاقستان است در حالی که اورال منتسب به کوه‌ها و رودخانه آرال در کشور روسیه است که به دریای خزر می‌ریزد. بنابر این، در کاربرد نام درست فارسی این گونه باید بیشتر دقت شود.

 

موش کشتزار اورال

Apodemus uralensis

Ural Field Mouse

 

-----

 

تفکیک گونه رودک اوراسیایی به رودک اروپایی و رودک قفقازی

تفکیک گونه رودک اوراسیایی به رودک اروپایی و رودک قفقازی

Split of Eurasian Badger to European and Caucasian Badgers

 

تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

زمان تهیه: 26 اسفند 1400

By: Abolghasem Khaleghizadeh

Updated: 17 March 2022

 

به آگاهی می‌رساند که رودک اوراسیایی Meles meles در گذشته دارای هشت زیرگونه بود.

در سال 2003، در یک مطالعه روی دندان‌های 661 نمونه موزه‌ای رودک، باریشنیکوف و همکاران دو گونه جداگانه غربی و شرقی از رودک را از یکدیگر شناسایی کردند. بر پایه بررسی این پستاندارشناسان، چند گونه رودک در سرده رودک‌ها وجود دارد.

رودک اوراسیایی Meles meles

رودک ژاپنی Meles anakuma

رودک آسیایی Meles leucrus

مطالعات بیشتر نشان داد که جمعیت غربی خود می‌تواند به دو گونه تقسیم شود که هر یک دارای چهار زیرگونه است:

رودک اروپایی Meles meles

رودک قفقاز-پامیر Meles canescens

 

گونه رودک اروپایی دارای زیرگونه‌های زیر است:

Common badger (M. m. meles)

Iberian badger (M. m. marianensis)

Kizlyar badger (M. m. heptneri)

Norwegian badger (M. m. milleri)

 

گونه رودک قفقازی نیز دارای چهار زیرگونه زیر است:

Transcaucasian badger (M. c. canescens)

Cretan badger (M. c. arcalus)

Rhodes badger (M. c. rhodius)

Fergana badger (M. c. severzovi)

 

منابع

Abramov, A.V.; Puzachenko, A.Y. (2013). The taxonomic status of badgers (Mammalia, Mustelidae) from Southwest Asia based on cranial morphometrics, with the redescription of ''Meles canescens''. Zootaxa, 3681(1): 44–58. doi=10.11646/zootaxa.3681.1.2, 25232583

Baryshnikov, G. F.; Puzachenko, A. Y.; Abramov, A. V. (2003). New analysis of variability of check teeth in Eurasian badgers (Carnivora, Mustelidae, ''Meles''). Russian Journal of Theriology, 1(2): 133–149. doi=10.15298/rusjtheriol.01.2.07. http://www.zin.ru/labs/theriology/staff/baryshnikov/references/baryshnikov_et_al_2002c.pdf

 

تغییر آرایه شناختی گونه ول آبزی در ایران

تغییر آرایه شناختی گونه ول آبزی در ایران

Taxonomic change of Water Vole in Iran

 

به آگاهی می رساند بر اساس تازه ترین یافته پژوهشی (Mahmoudi et al. 2019)، گونه ول آبزی که در ایران زیست می کند از گونۀ پیشین

Eurasian Water Vole Arvicola amphibious  ول آبزی

به گونۀ

Persian Water Vole Arvicola persicus  ول آبزی ایرانی

تغییر یافته است.

 

منبع

Mahmoudi A., Maul L.C., Khoshyar M., Darvish J., Aliabadian M. & Kryštufek B. (2019). Evolutionary history of water voles revisited: confronting a new phylogenetic model from molecular data with the fossil record. Mammalia, molecular data with the fossil record. Mammalia, https://doi.org/10.1515/mammalia-2018-0178.

 

*****

ویرایش نام لاتین دوپای فیروز

ویرایش نام لاتین دوپای فیروز

Scientific name of Allactaga firuzi

 

به آگاهی می‌رساند که بر پایۀ تازه‌ترین یافته‌های پژوهشی، گونۀ دوپای فیروز Allactaga firuzi از لحاظ تبارشناسی بخشی از گونۀ دوپای هاتسون Allactaga hotsoni است. بنابراین، با توجه به هم‌نامی این دو گونه و با در نظر گرفتن ویرایش نام سردۀ Allactaga، نام گونۀ دوپای فیروز به شکل زیر ویرایش می‌شود.

 

Scarturus hotsoni firuzi

-----

 

ویرایش نام لاتین سردۀ دوپاها

ویرایش نام لاتین سردۀ دوپاها

Scientific name of genus Allactaga

 

به آگاهی می‌رساند که بر پایۀ تازه‌ترین یافته‌های پژوهشی، نام لاتین سردۀ Allactaga به Scarturus تغییر کرده است.

بنابراین، نام ویرایش شده این سرده به شکل زیر آورده می‌شود.

 

Scarturus

-----

 

ویرایش نام لاتین پامسواکی کوچک

ویرایش نام لاتین پامسواکی کوچک

Scientific name of Lesser Egyptian Jerboa

 

به آگاهی می‌رساند که بر پایۀ تازه‌ترین یافته‌های پژوهشی، نام علمی پامسواکی کوچک از Jaculus jaculus  به Jaculus lotfusi تغییر کرده است.

بنابراین، نام ویرایش شده این گونه به شکل زیر آورده می‌شود.

 

پامسواکی کوچک

Lesser Egyptian Jerboa

Jaculus lotfusi

-----

 

ویرایش نام فارسی زرده بر

ویرایش نام فارسی زرده بر

Persian Name of Marbled Polecat

 

یکی از گونه‌های پستانداران ایران "زرده‌بر" نام دارد. تاکنون برای نام فارسی این گونه، واژه "زرده‌بر" به کار می رفت. برداشت نخست این است که نام این گونه باید به معنی پستانداری دارای بر(= پهلو) زردرنگ باشد اما با دقت به حروف به کاررفته در این نام، می بینیم که واژه "زرده" به کار می رود. اگر معنی نام "زرده‌بر" یعنی بَرَنده یا دُزد زرده باشد، به نظر نمی‌رسد که چنین نامی اساسا درست باشد و به کار بردن این نام دارای خطاست چون معنی نام "زرده بر" یعنی دزد زرده تخم مرغ است. اگر معنی "زرده‌بر" یعنی پستاندارای با پهلوی زردرنگ باشد، پس به‌جای کاربرد واژه "زرده" باید از واژه "زرد" استفاده کرد.

 

بنابر این، نیاز بود تا نام فارسی این گونه ویرایش شود. با هدف ویرایش درست و کامل برای این پستاندار، تصمیم گرفته شد که نام سمور نیز به عنوان نام گروه این جانور افزوده شود چون در این خانواده، سمور سنگی و سمور جنگلی و سمور آبی (شنگ) هم داریم و برای نشان دادن شباهت این گروه از جانوران مناسب است.

 

دربارۀ نام این گونه هم چندین پیشنهاد مطرح شد. نخست نام "سمور زرد" پیشنهاد شد اما چون بدن این پستاندار به طور کامل هم زرد و بور نبود، پیشنهادهای دیگر در نظر گرفته شد. پیشنهاد دیگر، سمور مرمری (هماهنگ با نام انگلیسی این گونه یعنی Marbled polecat) بود که پذیرفته نشد. همچنین پیشنهاد دیگر، توجه به داشتن خال و رنگ زرد و پیشنهاد نام ترکیبی "خال زرد" بود.

 

نیاز به یادآوری است که اگرچه در بیشتر کتاب‌ها، نام این گونه به شکل "زرده‌بر" بوده است، تنها منبعی که نام فارسی این گونه را به درستی به شکل "زردبر" به کار برده بود، کتاب "حیات وحش ایران، مهره‌داران" نوشته شادروان اسکندر فیروز بود.

 

در پایان، پیشنهاد شد که نام "سمور زردبر" به کار رود. در این نام، نام سمور برای نشان دادن گروه این جانور اضافه شده است. همچنین در نام ویرایش، با حذف "ه"، خطای پیشین برطرف شد تا نام ویرایش یافته همراه با ویرایش ناچیز از نام پیشین باشد تا پذیرش و کاربرد آن آسانتر باشد. اکنون نام "سمور زردبر" به معنی سموری است که پهلوهای آن زردرنگ است.

 

به همین دلیل، نام ویرایش یافته به شکل یر پیشنهاد شد:

"سمور زردبر"

 

نکته: نام سرده زردبر یعنی Vormela به معنی کرم کوچک و نام گونه آن یعنی peregusna یک واژه اوکراینی به معنی Polecat است.

 

*****

کاربرد نام سگ آبی، بیدستر و سمورآبی

کاربرد نام سگ آبی، بیدستر و سمورآبی

Persian name of Otter and Beaver

 

در پستانداران، سه نام سگ آبی، بیدستر و سمورآبی به چشم می خورد که نیاز به توجه به این سه واژه بیشتر است.

 

سگ آبی در مورد جوندگان درشت جثه آبزی از سرده Castor با نام انگلیسی Beaver به کار می رود که دارای دو گونه اوراسیایی (Castor fiber) و آمریکایی (Castor canadensis) و یک گونه منقرض شده به نام Castor californicus است. در فارسی به این گروه از پستانداران، "سگ آبی" گفته می شود و ممکن است با ترکیب واژگانی تبدیل به "سگاو" نیز بشود. ویژگی برجسته این گروه از پستانداران، داشتن دم پهن و پارومانند و شناگری آنها است.

 

واژه دیگری که در فرهنگها به چشم می خورد، "بیدَستَر" است که واژه پارسی میانه آن "ببرَگ" است. واژه "بیدستر"، واژه ای فارسی است که از سه بخش تشکیل شده است: "بی"، "دست" و "ار". گرچه در فرهنگ معین، پسوند "ار" را به معنی اره آورده است، به نظر می رسد پسوند "ار" در این نام، در همان معنی مشترک در زبان فارسی یعنی دارنده است چون هیچ ارتباطی بین این نام، اره و ویژگیهای ریختی و رفتاری این جانور دیده نمی شود. بنابر این، به همان معنی بدون دست است. در فرهنگهای لغات مختلف، بیدستر را همان سگ آبی می دانند که جانوری پستاندار است که هم در محیط خشکی و هم در محیط آبی زندگی می کند. از راسته جوندگان است و دارای دم پهن و پاهای پرده دار دانسته اند. دو شکل دیگر این نام، ویدستر و بادستر است. همچنین نام دیگر آن، "سگلاب" است که شکل عربی آن "سقلاب" است.

 

با توضیح بالا، کاربرد نام سگ آبی برای شنگها درست نیست. شنگها (Otters) در سرده Lutra و از خانواده راسو ها هستند (که این خانواده دربرگیرنده گروههای راسو، سمور آبی، سمور جنگلی، رودک و...هستند). لذا کاربرد نام سمورآبی برای شنگها می تواند پیشنهاد شود.

شِنگ (سمورآبی)

-----

ویرایش نام فارسی شِنگ هندی

ویرایش نام فارسی شِنگ هندی

Persian name of Smooth-coated Otter

 

در ایران دو گونه شنگ وجود دارد. شنگ اوراسیایی و شنگ هندی یا خَزنَرم.

Eurasian Otter

Lutra lutra

و

Smooth-coated Otter

Lutrogale perspicillata

 

در مورد گونه Smooth-coated Otter، تاکنون نام فارسی شنگ هندی به کار می رفت اما شنگ هندی، نام یکی از زیرگونه های این گونه است که کاربرد نام آن برای گونه درست نیست. به همین دلیل، نام فارسی پیشین این گونه (یعنی شنگ هندی) از نام فارسی این گونه حذف شد. برای گزینش نام فارسی این گونه واژه فارسی "خَز" برای پوشش بدن این جانور (coat) برگزیده شد. همچنین برای پرهیز از خطا، واژه "نرم خَز" حذف شد چون به معنی نوع حرکت و نَرم خزیدن خواهد بود. بنابر این، برای نام فارسی این گونه واژه "خزنَرم" برگزیده شد و برگردان درست نام انگلیسی این گونه به زبان فارسی "شِنگ خَزنَرم" است.

"شِنگ خَزنَرم"

 

تنها یک زیرگونه از این گونه پراکنش دارد که نام آن Mesopotamian Otter با نام علمی Lutrogale perspicillata maxwell است که تنها در تالاب های بین النهرین (میان رودان) ایران و عراق زیست می کند. بنابر این، واژه فارسی "میان رودان" برای نام فارسی این زیرگونه برگزیده شد.

"شِنگ میان رودان"

 

نیاز به یادآوری است که یکی دیگر از زیرگونه های این گونه با نام انگلیسی Indian Smooth-coated Otter و نام علمی Lutrogale perspicillata sindica  است. همان طور که از نام این زیرگونه پیداست، نام "شنگ هندی" برای نامیدن این گونه شایسته نیست بلکه تنها برازنده نام این زیرگونه است. تاکنون هیچ گونه گزارشی از حضور این زیرگونه در ایران وجود ندارد.

-----

گزینش نام فارسی برای سرده زیباموشها

گزینش نام فارسی برای سرده زیباموشها

Persian name of Calomyscus

 

گروهی از جوندگان ایران در سردۀ (جنس) Calomyscus قرار می گیرند که دارای چندین گونه است. در گذشته دو نام فارسی "همستر دم دراز" و "زیباموش" برای این گروه از جوندگان به کار می رفت. بنابراین، از میان دو گزینه موجود، نام فارسی "زیباموش" به دلیل ترجیح زبانی، کوتاهتر بودن و خوش آوایی، برای نام فارسی رسمی این جوندگان برگزیده شد. بنابر این نام فارسی و رسمی پنج گونه از زیباموشهای ایران، به شکل زیر خواهد بود.

 

زیباموش زاگرسی

Calomyscus bailwardi

Zagros Mountain Mouse-like Hamster

(Zagros Mountain Calomyscus)

 

زیباموش البرزی

Goodwin’s Brush-tailed Mouse

(Goodwin's Calomyscus)

Calomyscus elburzensis

 

زیباموش فشمی

Noble Brush-tailed Mouse

(Noble Calomyscus)

Calomyscus grandis

 

زیباموش بلوچی (هاتسون)

Hotson's Brush-tailed Mouse

(Hotson's Calomyscus)

Calomyscus hotsoni

 

زیباموش ایرانی

Urar Calomyscus

Calomyscus urartensis

-----

 

گزینش نام فارسی برای سرده موشهای کشتزار

گزینش نام فارسی برای سرده موشهای کشتزار

Persian name of Field Mice (Apodemus)

 

گروهی از جوندگان ایران در سرده (جنس) Apodenus قرار می گیرند که دارای چندین گونه است. در گذشته دو نام فارسی موش صحرایی و موش کشتزار برای این گروه از جوندگان به کار می رفت. بنابراین، از میان دو گزینه موجود، نام فارسی "موش کشتزار" به دلیل ترجیح زبانی، برای نام فارسی رسمی این جوندگان برگزیده شد. بنابر این نام فارسی و رسمی پنج گونه از موشهای کشتزار ایران، به شکل زیر خواهد بود.

Apodemus flavicollis

Yellow-necked Field Mouse

موش کشتزار گردن‌زرد

 

Apodemus hyrcanicus

Hyrcanian Field Mouse

موش کشتزار هیر کانی

 

Apodemus uralensis

Herb Field Mouse

موش کشتزار اورال

 

Apodemus witherbyi

Steppe Field Mouse

موش کشتزار شیرازی

 

Apodemus avicennicus

Persian Wood Mouse

(Avicenna Field Mouse)

موش کشتزار ایرانی (پورِ سینا)

-----

 

ویرایش نام فارسی کیسه دهان (Hamster)

ویرایش نام فارسی کیسه دهان (Hamster)

Persian name of Hamsters

 

برای گروهی از جوندگان به نام Hamster در گذشته نام فارسی کیسه دهان معرفی شده بود. البته این نام فارسی، نام زیبایی است که با رفتار تغذیه ای این گروه از جوندگان نیز همخوانی دارد. تنها نکته ای که وجود دارد، این است که گروه دیگری از پستانداران به کیسه داران (Marsupials) وجود دارند که بخش اول این دو نام یکی است و نیز از نظر آوایی نیز این دو نام شبیه یکدیگر هستند. بنابراین، جای دو واژه فارسی برای Hamster عوض شده و به صورت "دهان کیسه" پیشنهاد می شود تا در نوشته ها، از احتمال بروز خطا پرهیز شود.

"دهان کیسه"  Hamster

-----

 

اصلاح نام فارسی خارپشت اروپایی به خارپشت سینه سفید

اصلاح نام فارسی خارپشت اروپایی به خارپشت سینه سفید

 

تهیه و تنظیم: امیرمهدی ابراهیمی و ابوالقاسم خالقی زاده

 

یکی از گونه های خارپشت ایران با نام علمی Erinaceus concolor است. نام قبلی این گونه Eastern European Hedgehog  بود که اکنون کمتر به کار می رود. به علت تغییر نام انگلیسی گونه خارپشت اروپایی شرقی که در ایران زیست می کند، نیاز است که نام فارسی آن نیز اصلاح شود. اکنون دیگر نام این خارپشت با نام علمی Erinaceus concolor با نام انگلیسی Southern White-breasted Hedgehog  نامیده می شود.

در مورد گونه های خارپشت اروپایی:  خارپشت اروپایی European hedgehog با نام علمی Erinaceus europaeus قبلا پراکنش وسیعی از جمله سرتا سر اروپا و بخشهایی از آسیا و از جمله ایران داشت که بعدا به دو گونه تفکیک شد: خارپشت اروپایی غربی Western european hedgehog با نام علمی Erinaceus europaeus که در غرب اروپا از اسکاندیناوی در شمال تا ایتالیا در جنوب و به سمت غرب پراکنش داشت و خارپشت اروپایی شرقی Eastern european hedgehog با نام علمی Erinaceus concolor که در سایر مناطق پراکنش سابق خارپشت اروپایی به سمت شرق و از جمله ایران را شامل می شد. در سالهای اخیر، خود خارشت اروپایی شرقی با انجام مطالعات ریخت شناسی (مرفولوژیک) و ژنتیکی به دو گونه مجزا تقسیم شد: خارپشت سینه سفید شمالی Northern white breasted hedgehog با نام علمی Erinaceus roumanicus در مناطق شمالی و خارپشت سینه سفید جنوبی Southern white breasted hedgehog با نام علمی Erinaceus concolor که در نواحی جنوبی تر از جمله ایران پراکنش دارد و در حال حاضر، خارپشت های شمال و شمال غرب ایران از این گونه هستند. ضمنا خارپشت اروپایی غربی نیز مجددا تغییر نام داده و به نام خارپشت اروپایی یعنی به نام قبلی خود بازگشته است اما با پراکنش بسیار محدودتر و نام این گونه هم اکنون خارپشت اروپایی European hedgehog و با نام علمی Erinaceus eurpaeus است و به همین دلیل اطلاق نام خارپشت اروپایی چه به تنهایی و چه با پسوند شرقی و چه به عنوان نام اصلی و یا نام دوم برای این گونه کاملا نادرست است.

بنابر این، نام فارسی قبلی دیگر پاسخگوی معرفی این گونه نیست و بهتر است که نام فارسی آن نیز از "خارپشت اروپایی" یا "خارپشت اروپایی شرقی" به "خارپشت سینه سفید" تغییر یابد.

لازم به یادآوری است که یک گونه دیگر از خارپشتها با نام علمی Erinaceus europaeus  و با نام انگلیسی European Hedgehog یا Western European Hedgehog  در ایران زیست نمی کند.

*****

تکمیل نام فارسی سیاهگوش و کاراکال

تکمیل نام فارسی سیاهگوش و کاراکال

Persian name of Caracal and Lynx

 

در چند سال گذشته شبهه ای در مورد استفاده از نام فارسی سیاهگوش مطرح شد. بر اساس توضیحاتی که در سایت ویکی پدیا آمده است، در متون کلاسیک ادبیات فارسی نظیر آثار سعدی، منظور از «سیاه‌گوش» همان کاراکال است اما امروزه در تمامی کتابهای علمی، سیاهگوش به گربه‌سانی با رنگ خاکستری و خال‌های سیاه اطلاق می‌شود و کاراکال به گربه‌سانی به رنگ نارنجی مایل قهوه‌ای و بدون خال.

 

برخی از علاقه مندان به پستانداران، پیشنهاد دادند که نام وشق برای سیاهگوش فعلی استفاده شود، در عوض نام سیاهگوش از نام فارسی این گونه حذف و فقط برای کاراکال استفاده شود. تجربیات گذشته در مورد چنین جابجایی در مورد نام فارسی دو گونه، ثابت کرد که به دلیل ایجاد سردرگمی شدید، نه تنها باعث استفاده از نام فارسی جدید نمی شود، بلکه مخاطبان با کنار گذاشتن نام قبلی آن، برای ارجاع به یک نام ثابت و مشخص، سراغ نام انگلیسی یا علمی این دو گونه خواهند رفت.

 

در ادبیات کهن به این جانور وَشَق گفته می‌شد که این نام از فارسی میانه vaχşak و فارسی باستانی vaχş گرفته شده و در متن‌های کلاسیک فارسی وشق نامیده می‌شد که به ترکی و عربی هم راه یافته‌است. هوشنگ اعلم در مقاله «سیاه‌گوش» در دانشنامه ایرانیکا معتقد است که شباهت جانورشناختی و داشتن طره موی سیاه‌رنگ بر روی گوش می‌تواند توجیه‌گر نام سیاهگوش (وشق Lynx) باشد که برخی نویسندگان مدرن به اشتباه برای این حیوان در نظر گرفته‌اند. اما هوشنگ ضیایی در کتاب راهنمای صحرایی پستانداران ایران این حیوان را سیاهگوش نامیده‌است. همچنین در اطلس پستانداران ایران که توسط سازمان حفاظت محیط زیست منتشر شده، نام حیوان، سیاهگوش آمده است.

 

بنابراین، به منظور رفع سردرگمی و کاهش شبهات و بیان دقیقتر نام گونه ها در زبان فارسی، شیوه استفاده از نام فارسی این دو گونه در زبان فارسی به شرح زیر پیشنهاد می شود.

 

سیاه گوش وشق

 Eurasian Lynx

Lynx lynx

با توجه به رایج بودن نام سیاهگوش برای نام فارسی این گونه در منابع علمی در نیم قرن گذشته، امکان حذف نام سیاهگوش برای نام فارسی این گونه وجود ندارد. بر این اساس، بهتر است که نام سیاهگوش در ابتدای نام فارسی این گونه حفظ شود. همچنین نام وشق که ریشه تاریخی دارد، در چند سال گذشته مورد استقبال افراد زیادی از ایرانیان علاقه مند به پستانداران قرار گرفت. بنابر این برای تکمیل نام فارسی قبلی این گونه، نام "وشق" نیز به نام فارسی فعلی این گونه اضافه خواهد شد و نام کامل این گونه به شکل "سیاهگوش وشق" بیان خواهد شد.

 

سیاهگوش کاراکال

Caracal

Caracal caracal

با توجه به اینکه نام قدیم این گونه در ادبیات کهن سیاهگوش بود، نام پیشنهاد می شود که در ابتدای نام فارسی هر دو گونه، نام فارسی سیاهگوش اضافه شود و نام کاراکال به عنوان نام تعیین کننده گونه حفظ شود و به صورت "سیاهگوش کاراکال" بیان شود. لازم به یادآوری است که میزان سیاهی پشت گوشها در این گونه بیشتر از "سیاهگوش وشق"  و کاملا سیاه است. بنابراین کاربرد نام سیاهگوش برای این گونه کاملا پسندیده به نظر می رسد.

-----